طرح کسب و کار چیست؟ چگونه طرح کسب و کار خود را بنویسیم؟
میخوای یک کسبوکار راه بندازی و به موفقیت برسی؟ اول از همه به یه نقشه راه دقیق نیاز داری. این نقشه راه همون طرح کسبوکاره. طرح کسبوکار مثل یه راهنماست که بهت نشون میده چطوری ایدهت رو به واقعیت تبدیل کنی. با طرح کسبوکار، میتونی اهداف کسبوکارت رو مشخص کنی، بازار هدف رو بشناسی، برنامهریزی مالی کنی و کلی کارای دیگه که برای موفقیت نیاز داری. در واقع، طرح کسبوکار مثل یه نقشه گنجه که بهت نشون میده گنج موفقیت کجاست!
طرح کسبوکار چیست؟
طرح کسبوکار یا طرح تجاری (Business Plan) سندی است که اهداف کسبوکار، استراتژیهای دستیابی به آنها و نیز منابع موردنیاز را مشخص میکند. این سند هم برای استارتاپها و هم برای شرکتهای بالغ ارزشمند است؛ برای استارتاپها، یک طرح تجاری خوب برای جذب وامدهندگان و سرمایهگذاران بالقوه بسیار مهم است. کسبوکارهای بالغ نیز از طرحهای تجاری استفاده میکنند تا در مسیر خود قرار بگیرند و با اهداف رشد خود هماهنگ باشند. طبق تحقیقات صورت گرفته، کسبوکارهایی که برنامه مشخصی دارند، 30 درصد رشد سریعتری را تجربه میکنند که عمدتاً به دلیل مدیریت بهتر ریسک، تخصیص منابع و برنامهریزی استراتژیک است. یک برنامه منظم به شما کمک میکند تا اهداف کلیدی را اولویتبندی کنید، عملیات را بهینه کنید و با چابکی بیشتر در عدم قطعیتها گام بردارید.
دلایل تهیه طرح کسبوکار چیست؟
- جذب سرمایهگذار: بانکها، شرکتها یا افرادی که علاقهمند به سرمایهگذاری در یک کسبوکار هستند و همچنین سهامداران، اغلب قبل از تصمیمگیری در مورد اعطای وام یا تعهد مالی به یک طرح تجاری واضح و دقیق نیاز دارند تا از پتانسیل موفقیت کسب وکار اطمینان حاصل نمایند.
- کسبوکار هدفمند: طرح کسبوکار به شما کمک میکند تا چشمانداز و اهداف خود را به صورت روشن تعریف کرده و برای دستیابی به آنها نقشه راه دقیقی برای کسبوکارتان ترسیم نمایید.
- شناسایی چالشها و فرصتها: با تهیه طرح کسبوکار میتوانید محیط کسبوکار خود را با دقت تحلیل کرده و چالشها و فرصتهای پیش رو را شناسایی کنید و ضمن بهرهمندی از فرصتها، برای مقابله با چالشها راهحلهای مناسب پیدا کنید.
- مدیریت منابع: طرح کسبوکار به شما این امکان را میدهد تا منابع مالی، انسانی و زمانی خود را به بهترین نحو تخصیص دهید و با کنترل هزینهها، از هدر رفتن منابع جلوگیری نمایید.
- تصمیمگیری بهتر: با کمک طرح کسبوکار، شما میتوانید تصمیمات مهم کسبوکار خود را بر اساس اطلاعات دقیق و تحلیلشده اتخاذ نمایید و با بررسی گزینههای مختلف، ریسک تصمیمگیری را تا حد امکان کاهش دهید.
چگونه طرح کسبوکار خود را بنویسیم؟
برای نگارش طرح کسبوکار چندین قالب وجود دارد که میتوان از آنها استفاده کرد؛ ولیکن بهتر است سعی کنید از تهیه یک طرح کلی خودداری کنید. اجازه دهید طرح شما منعکسکننده شخصیت منحصر به فرد کسبوکار شما باشد. در بسیاری از طرحها از اجزای اصلی طرح کسبوکار که در ادامه تشریح میشود، استفاده میگردد و سطح پرداختن به جزئیات، بسته به نوع فعالیت شرکت و اهداف نگارش طرح متفاوت است. به طور معمول اطلاعات جمعآوری شده در یک سند 15 تا 25 صفحهای ارائه میگردد و اطلاعات بیشتر در سند اصلی ارجاع داده شده و به عنوان ضمیمه گنجانده میشود.
مراحل تهیه طرح کسبوکار
- تعیین اهداف: اهداف کسبوکار خود را به طور مشخص و قابل اندازهگیری تعریف کنید.
- تحقیق و تحلیل بازار: بازار هدف، رقبا، روندهای بازار و فرصتهای موجود را به طور کامل مورد بررسی قرار دهید.
- تدوین استراتژی: استراتژیهای مناسب برای دستیابی به اهداف تعیین شده را مشخص کنید.
- تعیین منابع موردنیاز: منابع مالی، انسانی و زمانی موردنیاز برای اجرای طرح را مشخص نمایید.
- پیشبینی مالی: درآمد، هزینهها و جریان نقدینگی برای چند سال آینده را پیشبینی کنید.
- نوشتن طرح: تمام اطلاعات گردآوریشده را به صورت منسجم و در قالب بخشهایی که در قسمت بعد تبیین میشود بنویسید.
- بازبینی و ویرایش: برای اطمینان از صحت و دقت طرح، آن را بازبینی و ویرایش کنید.
اجزای اصلی طرح کسبوکار
- خلاصه اجرایی
خلاصه اجرایی اولین بخش از یک طرح کسبوکار است، اما معمولاً در مرحله نهایی تدوین طرح، نوشته میشود. ایده اصلی کسبوکار، بازار هدف، مزایای رقابتی طرح، پیشبینیهای مالی و همچنین سرمایه موردنیاز از جمله مواردی هستند که باید در این بخش ذکر شود. به طور کلی، خلاصه اجرایی تصویری کلی از کسبوکار را نشان میدهد و خواننده را برای مطالعه سایر بخشهای طرح ترغیب مینماید.
- شرح کسبوکار
در این بخش، کسبوکار به طور مفصل مورد بررسی قرار میگیرد. تاریخچه کسبوکار، مأموریت، چشمانداز و ارزشهای تعیین شده برای کسبوکار، ساختار قانونی کسبوکار (شرکت سهامی، مسئولیت محدود و …)، محصولات یا خدماتی که ارائه میگردد و نیز مدل کسبوکار یا همان نحوه کسب درآمد در این بخش بیان میشود. در رابطه با محصولات و خدمات نیز جزئیاتی از قبیل ویژگیها، سطح کیفیت، طول عمر محصول و مزایای منحصر به فرد آن باید ذکر شود.
- تحلیل بازار
در این بخش وضعیت فعلی صنعت و رقابت در آن تشریح میشود. جزئیاتی در مورد این که جایگاه کسبوکار در صنعت کجاست؟، مشتریان هدف آن چه کسانی هستند؟، رقبا چه کسانی هستند و نقاط قوت و ضعف آنها چیست؟، این که چگونه کسبوکار موردنظر میتواند سهم بازار را از رقبا به دست آورد و مزایای رقابتی آن در مقایسه با رقبا کدام است؟ در این بخش مورد بررسی قرار میگیرد. تحلیل SWOT از جمله ابزارهایی است که در بخش تحلیل بازار میتواند کمککننده باشد و شمایی از نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدهای کسبوکار را پیش روی خواننده قرار دهد.
نقاط قوت، نشاندهنده عوامل داخلی و مثبت کسبوکار بوده که باید تقویت شوند و نقاط ضعف نیز عوامل داخلی و منفی هستند که باید بهبود یابند. در مقابل، فرصتها و تهدیدها عوامل بیرونی هستند؛ در حالی که فرصتها به طور بالقوه تأثیر مثبت بر کسبوکار خواهند داشت، تهدیدها عوامل منفی خارج از کنترل هستند. به عنوان مثال آیا موانع زیادی برای ورود به بازار وجود دارد؟ آیا یک رقیب به دلیل مشتریان وفادار به برند، بازار را محدود کرده است؟ اینها میتواند به کسبوکار شما آسیب برساند، بنابراین در برنامههای خود باید برای آن استراتژی داشته باشید.
- برنامه بازاریابی و فروش
در این بخش، استراتژیهای بازاریابی و فروش کسبوکار برای معرفی محصول یا خدمات و جذب مشتری ارائه میشود. تعیین قیمت مناسب برای دستیابی به حداکثر سود، نام تجاری کسبوکار و پیامهای کلیدی که از طریق آن با بازار هدف ارتباط برقرار میشود، طرحهای موردنظر برای جذب و حفظ مشتریان از جمله کمپینهای تبلیغاتی و بازاریابی و همچنین کانالهای توزیعی که برای ارائه محصولات و خدمات به مصرفکنندگان استفاده میشود، از جمله مواردی است که در این بخش تشریح میگردد.
- برنامه عملیاتی
این بخش شامل جریان فعالیتهایی است که برای دستیابی به اهداف کسبوکار باید انجام شود. در واقع در این بخش، فرآیند تولید محصول یا ارائه خدمات توضیح داده میشود، منابعی که برای فعالیت کسبوکار لازم است اعم از نیروی انسانی، تجهیزات، مواد اولیه و … ذکر میشود.
- برنامه مالی
کسبوکارهای در حال فعالیت باید صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و سایر اطلاعات مالی خود را در این بخش ذکر کنند. کسبوکارهای جدید نیز باید اهداف و پیشبینیهای مالی برای چند سال اول را ارائه دهند. این بخش همچنین ممکن است شامل هرگونه درخواست بودجه باشد.
- ساختار مدیریت
در این بخش تیم مدیریت و ساختار حقوقی آنها ارائه میشود. استفاده از چارت سازمانی برای نمایش ساختار داخلی شرکت، نقشها و مسئولیتها و روابط بین افراد بسیار سودمند است. از طرفی نحوه مشارکت کارکنان برای دستیابی به اهداف کسبوکار میتواند برای خواننده جذاب باشد.
لازم به ذکر است، هر گونه اطلاعات اضافی مانند مجوزها، گواهینامهها، قراردادها و مطالعات بازار را میتوان در قالب ضمائم در انتهای طرح ارائه کرد.
سخن پایانی
طرح کسبوکار یک ابزار قدرتمند برای شروع و رشد یک کسبوکار موفق است. با تهیه یک طرح کسبوکار دقیق و جامع، میتوانید شانس موفقیت خود را به طور قابل توجهی افزایش دهید. به یاد داشته باشید که طرح کسبوکار یک سند زنده است و باید به طور مداوم مورد بازبینی و بهروزرسانی قرار گیرد. شرکت ارزشآفرینان اقتصادی یکتا با کارشناسان باتجربه در زمینه تدوین طرح کسبوکار میتواند در این مسیر شما را یاری کند. جهت مشاوره رایگان یا کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
یکتا: یاریگر کسبوکار شما برای تداوم ارزشآفرینی