از حدس و گمان در مورد آینده مالی کسب‌وکارت خسته‌ای؟ تصمیم‌گیری برای آینده کسب‌وکار مثل شرط‌‌‌بندی نیست که با شانس و اقبال همراه باشه. برای موفقیت باید با اطلاعات دقیق و تحلیل‌های درست تصمیم بگیری. مدل‌سازی مالی همون ابزاریه که بهت کمک می‌کنه تا با چشم باز تصمیم بگیری و آینده کسب‌وکارت رو پیش‌بینی کنی و از رقبات جلو بزنی. دیگه لازم نیست نگران تصمیمات اشتباه باشی، چون مدل‌سازی مالی بهت کمک می‌کنه تا بهترین انتخاب‌ها رو داشته باشی. مدل‌سازی مالی، کلید طلایی برای رسیدن به موفقیت در کسب‌وکارته.

مدل‌سازی مالی چیست؟

مدل‌سازی مالی ابزار رایجی است که توسط افراد و شرکت‌ها برای ایجاد یک مدل انتزاعی از وضعیت مالی در دنیای واقعی استفاده می‌شود. مدل‌سازی مالی معمولاً شامل جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌های تاریخی است که برای ایجاد پیش‌بینی آینده‌نگر برای دوره‌های زمانی آینده استفاده می‌شود. مدل مالی ممکن است از درآمد و هزینه‌های ماهانه یا سالانه برای کمک به مدیریت امور مالی استفاده کند.

چرا مدل‌سازی مالی مهم است؟

مدل‌سازی مالی مهم است زیرا تجزیه‌وتحلیل کمی و جزئی از عملکرد مالی شرکت و پیش‌بینی‌های آتی ارائه می‌دهد و امکان تصمیم‌گیری آگاهانه را فراهم می‌سازد. این ابزار به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا تأثیر مالی سناریوهای مختلف، مانند راه‌اندازی محصولات جدید، ورود به بازارهای جدید، یا ادغام را پیش‌بینی کنند. همچنین به برنامه‌ریزی استراتژیک، بودجه‌بندی و نظارت بر عملکرد کمک می‌کند و این اطمینان را می‌دهد که تصمیمات با داده‌های درست پشتیبانی می‌شوند.

علاوه براین، مدل‌سازی مالی برای تأمین منابع مالی سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان بسیار مهم است. ضمن این که تصویر واضحی از سلامت مالی و پتانسیل رشد شرکت را ارائه می‌دهد و جذب سرمایه را آسان‌تر می‌کند؛ مدل‌سازی مالی با ارزیابی ریسک‌ها و بازده‌های بالقوه، عدم قطعیت‌های مالی را به حداقل رسانده و به افزایش ثبات کسب‌وکار کمک می‌کند. به طورکلی، مدل‌سازی مالی ابزاری ضروری برای دستیابی به اهداف بلندمدت مالی و حفظ مزیت رقابتی است.

به این ترتیب، موارد استفاده برای مدل‌سازی مالی شرکت‌ها شامل برنامه‌ریزی استراتژیک، برنامه‌ریزی مالی بلندمدت، بودجه‌بندی مالی، ادغام و تملک یا تجزیه‌و‌تحلیل واگذاری، برنامه‌ریزی سرمایه، برنامه‌ریزی پروژه یا ارزیابی تأثیر تصمیم‌های تجاری حیاتی است. این تصمیمات می‌تواند شامل توسعه و راه‌اندازی محصول جدید، گسترش جغرافیایی، قیمت‌گذاری محصولات و خدمات، استخدام، سرمایه‌گذاری و سایر تصمیمات تجاری باشد.

انواع مدل‌های مالی

مدل‌های مختلفی در مدل‌سازی مالی وجود دارد که با توجه به هدف موردنظر می‌توانند از نظر شکل، نوع و پیچیدگی متفاوت باشند. به این ترتیب، بر اساس مسأله‌ای که قرار است مدل مالی آن را حل کند و استفاده‌کنندگان نهایی آن، نوع مدل مالی تعیین می‌شود. در این بخش متداول‌ترین مدل‌های مالی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مدل سه صورت مالی: این مدل بر اساس ارتباط بین صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان نقدی ساخته می‌شود. این مدل رایج‌ترین رویکرد برای مدل‌سازی مالی شرکت‌ها، به ویژه در برنامه‌ریزی مالی بلندمدت به شمار می‌رود. بانک‌ها و مؤسسات مالی برای ارزیابی عملکرد مالی وام‌گیرندگان شرکتی، از این مدل  استفاده می‌کنند.

جریان نقدی تنزیل شده (DCF): این تکنیک نیز بسیار رایج است و بر اساس مدل سه صورت مالی برای ارزش‌گذاری یک شرکت یا یک سرمایه‌گذاری بالقوه بر اساس ارزش خالص فعلی (NPV) جریان‌های نقدی آتی است. مدل DCF جریان‌های نقدی را از مدل سه صورت مالی می‌گیرد، برخی تنظیمات را در صورت لزوم انجام می‌دهد و سپس از تابع NPV برای تنزیل جریان‌های نقدی آتی به زمان حال با استفاده از میانگین موزون هزینه سرمایه سازمان (WACC) استفاده می‌کند. از این نوع مدل مالی برای بررسی حقوق صاحبان سهام و همچنین مطالعه دیگر حوزه‌های بازارهای سرمایه نظیر ارزش‌گذاری یک پروژه استفاده می‌شود.

ادغام و تملک (M&A): این یک تکنیک مدل‌سازی پیشرفته‌تر است که برای ارزیابی تأثیر پیش‌فرض ادغام یا تملک بر وضعیت مالی یک شرکت استفاده می‌شود. سطح پیچیدگی این مدل بر اساس اندازه شرکت متفاوت است و ممکن است نیاز به استفاده از منطق پیچیده حسابداری داشته باشد به ویژه زمانی که صحبت از ادغام نتایج چندین شرکت تابعه و تجزیه‌وتحلیل تأثیر بر سود هر سهم (EPS) می‌شود. این تکنیک اغلب هنگام توسعه شرکت‌ها یا در بانکداری سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.

بودجه سالانه: این تکنیک به طور گسترده توسط متخصصان برنامه‌ریزی و تحلیل مالی شرکت برای تنظیم بودجه یا برنامه عملیاتی سالانه (AOP) برای سال مالی آتی استفاده می‌شود. مدل‌های بودجه معمولاً بر اساس ارقام ماهانه یا فصلی هستند و تمرکز آنها عمدتاً بر صورت سود و زیان است.

پیش‌بینی: مدل‌های پیش‌بینی توسط متخصصان و تحلیلگران برای به‌روزرسانی مدل بودجه سالانه به صورت دوره‌ای استفاده می‌شود. به عبارتی، این مدل‌ها برای پیش‌بینی نتایج مالی آینده بر اساس داده‌های تاریخی و روندهای موجود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل‌ها شامل تحلیل‌های زمانی و استفاده از تکنیک‌های آماری مانند رگرسیون است.

مدل‌سازی عملیاتی: این دسته از مدل‌های مالی می‌توانند بر اساس نوع تصمیم‌گیری تجاری، بسیار متفاوت باشند. همان‌طور که قبلاً ذکر شد، تحلیلگران معمولاً مدل‌های مالی را برای تجزیه‌وتحلیل تأثیر گسترش بازار جدید، راه‌اندازی محصول جدید، استخدام نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری، گزینه‌های قیمت‌گذاری و سایر سناریوها ایجاد می‌کنند. مدل‌سازی عملیاتی معمولاً با مجموعه‌ای از داده‌های تاریخی یا پایه شروع می‌شود و به دنبال آن سناریوهای جایگزین ایجاد می‌شود که تأثیر تصمیم را بر نتایج مالی مدل‌سازی می‌کند.

5 گام مؤثر برای مدل‌سازی مالی

مدل‌سازی مالی فرآیندی حیاتی است که به موجب آن نتایج فرآیند برای حمایت از تصمیماتی که می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر نتایج مالی آتی داشته باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین باید دقت زیادی کرد تا ورودی‌ها و خروجی‌های فرآیند مدل‌سازی مالی تا حد امکان دقیق باشد. در ادامه پنج عامل مهمی که شرکت‌ها باید هنگام مدل‌سازی مالی در نظر داشته باشند ذکر شده است:

1. از صحت داده‌های تاریخی اطمینان حاصل کنید. داشتن داده‌های مالی تاریخی دقیق و به‌روز، سنگ بنای اصلی مدل‌سازی مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود.
2.  شناسایی محرک‌های کلیدی: بر اساس تجزیه‌وتحلیل داده‌های مالی و عملیاتی تاریخی، محرک‌های کلیدی کسب‌وکار را می‌توان شناسایی کرد و به عنوان اهرم‌هایی در مدل‌سازی درآمد و هزینه‌های آینده استفاده نمود. به عنوان مثال می‌توان به سفارشات، میانگین قیمت، مشتریان جدید، نرخ حفظ مشتری و … اشاره کرد.
3. ایجاد سناریوهای چندگانه: هنگامی که یک مدل مالی پایه ساخته شد، سناریوهای جایگزین باید بر اساس انعطاف‌پذیری محرک‌های کلیدی ایجاد و تحلیل شوند. به عبارتی بهتر است به جای داشتن سه سناریوی خوش‌بینانه، بدبینانه و واقع‌بینانه، طیف گسترده‌ای از سناریوها را ایجاد و برای هدایت تصمیمات اساسی استفاده نمود.
4. استفاده از نمودار: در حالی که برخی از مدیران مالی ترجیح می‌دهند شبکه‌های اعداد را بررسی و تجزیه‌وتحلیل کنند، بسیاری از آنها تشخیص روندها و سیگنال‌های مالی کلیدی را از طریق تجسم داده‌ها آسان‌تر می‌دانند. بنابراین ایجاد نمودارها برای ارائه و تجزیه‌وتحلیل مدل‌های مالی یک راه عالی برای کمک به کاربران جهت کسب بینشی سریع و اتخاذ تصمیمات مناسب است.
5. انجام تست استرس: وقتی مدل‌سازی مالی انجام شد، کار به اتمام نرسیده است؛ گام بعدی این است که سناریوهای شدید تست استرس را تعریف کنید تا ببینید آیا مدل مطابق انتظار رفتار می‌کند و نتایج واقعی را به همراه دارد یا خیر.

اشتباهات رایج در مدل‌سازی مالی

گاهی اوقات ممکن است متخصصان مالی باتجربه در دام مشکلاتی رایج بیفتند که دقت و قابلیت اطمینان مدل‌های آنها را به خطر می‌اندازد. درک و اجتناب از این اشتباهات برای ایجاد مدل‌های مالی مؤثر و عملی ضروری است. در ذیل، برخی از رایج‌ترین اشتباهات در مدل‌سازی مالی را بیان می‌کنیم و نکاتی در مورد نحوه جلوگیری از آنها ارائه می‌دهیم.

پیچیدگی بیش از حد مدل: ایجاد مدل‌های بیش از حد پیچیده می‌تواند منجر به سردرگمی و خطا شود. سادگی و وضوح باید در اولویت قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که مدل قابل درک و قابل استفاده است.

عدم سازگاری: قالب‌بندی، برچسب‌گذاری و ساختار نامناسب می‌تواند باعث سوء‌تفاهم و اشتباه شود. حفظ یک رویکرد استاندارد برای دقت و سهولت استفاده بسیار مهم است.

نادیده گرفتن داده‌های تاریخی: عدم ترکیب یا تفسیر صحیح داده‌های تاریخی می‌تواند منجر به پیش‌بینی‌های نادرست شود. روندهای تاریخی بینش‌های ارزشمندی را برای پیش‌بینی‌های آینده فراهم می‌کند.

مفروضات نادرست: ایجاد فرضیات غیرواقعی یا بدون پشتوانه می‌تواند نتایج را به طور قابل توجهی منحرف کند. مفروضات باید بر اساس داده‌های قابل اعتماد و منطق صحیح باشد.

مستندات ضعیف: مستند نکردن منابع و مفروضاتی که مبنای مدل‌سازی هستند می‌تواند منجر به سردرگمی و مشکلات در به‌روزرسانی‌های آینده شود. مستندات واضح برای شفافیت و قابلیت استفاده ضروری است.

بررسی ناکافی خطا: غفلت از اجرای مکانیزم‌های قوی بررسی خطا، مانند بررسی‌های اعتبارسنجی و ممیزی‌ها می‌تواند منجر به اشتباهات کشف نشده شود. بررسی‌ها و ممیزی‌های منظم به اطمینان از دقت مدل کمک می‌کند.

نادیده گرفتن عوامل خارجی: نادیده گرفتن عوامل خارجی اقتصادی، صنعتی یا بازار می‌تواند منجر به پیش‌بینی‌های نادرست شود. مهم است که تأثیرات گسترده‌تری را که ممکن است بر عملکرد مالی تأثیر بگذارد، در نظر بگیرید.

نادیده گرفتن تحلیل حساسیت: عدم انجام تحلیل حساسیت برای درک اینکه چگونه تغییرات در مفروضات کلیدی بر مدل تأثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به عدم آمادگی برای سناریوهای مختلف شود. تحلیل حساسیت به شناسایی متغیرهای اساسی و خطرات احتمالی کمک می‌کند.

چه نوع کسب‌وکارهایی از مدل‌سازی مالی استفاده می‌کنند؟

مدل‌سازی مالی توسط طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارها در صنایع مختلف، از جمله خدمات مالی، فناوری، تولید، خرده‌فروشی، مراقبت‌های بهداشتی و املاک و مستغلات استفاده می‌شود. شرکت‌ها در هر اندازه، از استارتاپ‌ها گرفته تا شرکت‌های بزرگ، از مدل‌سازی مالی برای پیش‌بینی درآمد، تجزیه‌وتحلیل هزینه‌ها، ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی برای رشد، تأمین مالی مطمئن، ارزیابی ریسک و بهینه‌سازی استراتژی‌های عملیاتی استفاده می‌کنند.

انعطاف‌پذیری و کاربرد مدل‌سازی مالی، آن را به ابزاری ارزشمند برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی استراتژیک در بخش‌های مختلف و مقیاس‌های سازمانی تبدیل می‌کند.

سخن پایانی

مدل‌سازی مالی یک ابزار قدرتمند برای کسب‌وکارها است که به آنها امکان می‌دهد آینده مالی خود را پیش‌بینی کنند، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و ریسک‌های احتمالی را مدیریت کنند. با استفاده از مدل‌های مالی شرکت‌ها می‌توانند عملکرد مالی خود را بهبود بخشند، به اهداف استراتژیک خود دست یابند و در بازار رقابتی امروز موفق‌تر باشند. موفقیت در مدل‌سازی مالی به عوامل مختلفی از جمله کیفیت داده‌ها، مهارت مدل‌ساز، پیچیدگی مدل و هدف موردنظر بستگی دارد. بنابراین توصیه می‌شود که از مشاوره متخصصان مالی برای ساخت و تفسیر مدل‌های مالی استفاده شود. به خاطر داشته باشید، مدل‌سازی مالی یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای هر کسب‌وکاری است که به دنبال رشد و موفقیت پایدار است. شرکت ارزش‌آفرینان اقتصادی یکتا مشاور امین شما خواهد بود؛ منتظر ارائه خدمات به شما عزیزان هستیم.

یکتا: یاریگر کسب‌وکار شما برای تداوم ارزش‌آفرینی